از ظروف پلاستیکی، بطریها، کیسهها گرفته تا اسباب بازیهای پلاستیکی. به هر کجا که نگاه کنیم محصولات پلاستیکی زیادی میبینیم که از پلی اتیلن ساخته شده است. پلی اتیلن یکی از محبوبترین مواد گرمانرم است که امروزه در دسترس است و در بسیاری از صنایع برای ساخت و تولید محصولات متنوع مورد استفاده قرار میگیرد. اما ، پلی اتیلن چیست؟ از چه چیزی ساخته شده است؟ چگونه پلی اتیلن را پردازش کنیم؟
پلی اتیلن یک ترموپلاستیک سبک وزن و بادوام با ساختار متغیر کریستالی است. این ماده یکی از پلاستیکهای پرمصرف در جهان است (به طوری که سالانه دهها میلیون تن از این ماده در سراسر جهان تولید میشود). از پلی اتیلن در مصارف مختلف برای فیلمها، لولهها، قطعات پلاستیکی و … در صنایع مختلف (بستهبندی، خودرو، برق و غیره) استفاده میشود. پلی اتیلن از پلیمریزاسیون مونومر اتیلن (یا اتن) ساخته میشود. فرمول شیمیایی پلی اتیلن(C2H4) است.
پلی اتیلن با افزودن یا پلیمریزاسیون رادیکال مونومرهای اتیلن (الفین) ساخته میشود. (فرمول شیمیایی اتن – C2H4). برای انجام پلیمریزاسیون پلی اتیلن از کاتالیزورهای زیگلر-ناتا و متالوسن استفاده میشود.
پلی اتیلن از خانواده پلیمرهای پلی الفین است و بر اساس تراکم و شاخه طبقه بندی میشود. متداولترین انواع پلی اتیلن عبارتند از:
پلی اتیلنهای شاخهای که به دو دسته زیر تقسیمبندی میشوند:
پلی اتیلن با چگالی کم (LDPE)
پلی اتیلن خطی با چگالی کم (LLDPE)
پلی اتیلنهای خطی خود به دو دسته مختلف تقسیمبندی میشوند:
پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE)
پلی اتیلن با وزن مولکولی فوق العاده بالا (UHMWPE)
پلی اتیلن متقاطع (PEX یا XLPE)
علاوه بر دستهبندی ذکر شده در بالا، پلی اتیلن در انواع دیگر نیز موجود است مانند:
پلی اتیلن با چگالی متوسط (MDPE)
پلی اتیلن با چگالی بسیار کم (VLDPE)
پلی اتیلن با وزن مولکولی بالا (HMWPE)
پلی اتیلن فوق العاده کم وزن مولکولی (ULMWPE)
پلی اتیلن کلردار (CPE)
پلی اتیلن سبک یا پلی اتیلن با چگالی کم یا LDPE مخفف Low Density Poly Ethelene، یک پلیمر نیمه سخت و نیمه شفاف است. این نوع پلی ایتیلن در مقایسه با HDPE، دارای درجه بالاتری از شاخههای زنجیرهای جانبی کوتاه و بلند است. پلی اتسلن سبک در فشار بالا در بازه ۱۰۰۰-۳۰۰۰ بار و در بازه دمایی ۸۰-۳۰۰ درجه سانتیگراد از طریق فرآیند پلیمریزاسیون رادیکال آزاد تولید می شود. LDPE از ۴۰۰۰ تا ۴۰،۰۰۰ اتم کربن تشکیل شده است که دارای شاخههای کوتاه زیادی است.
دو فرآیند اساسی که برای تولید پلی اتیلن با چگالی کم استفاده می شود:
مسیرهای اتوکلاو یا لوله ای همزن.
راکتور لولهای. که این روش به دلیل سرعت بالای تبدیل اتیلن، نسبت به مسیر اتوکلاو اولویت پیدا کرده است.
میکروبها و عوامل بیماریزا هر روز قدرتمندتر میشوند، بنابراین استفاده کردن از شوینده مناسب، جزء جداییناپذیر در زندگی بشر به حساب میآیند. اما متأسفانه بعضی از افراد به نوع خاصی از مواد شوینده حساسیت داشته و دچار مشکلاتی همانند مشکلات پوستی و یا حتی ریزش مو میگردند. در این زمان باید به سراغ بررسی مواد اولیه شوینده ها و همچنین مواد نگهدارنده شوینده برویم. آشنایی با مواد اولیه مناسب برای ساخت شویندهها نه تنها در تولید شویندههای با کیفیت تر به شما کمک می کند، بلکه میتوانید در فروش موادی که تولید می کنید موفقتر عمل کنید.
دسته بندی مواد اولیه شوینده ها
از آنجایی که شویندهها کاربردهای متفاوتی دارند، بنابراین نوع مواد اولیه که در آنها به کار میرود نیز کاملاً متفاوت خواهد بود. به طور کلی مواد اولیه شوینده ها به سه دسته تقسیم میشود:
دسته اول موادی هستند که با هدف ایجاد خواص و ویژگیهای منحصر به فرد در شوینده ها، به آنها اضافه میشود. وقتی به سراغ خرید انواع صابون و مواد شوینده میرویم، همین ویژگیهای منحصر به فرد را بر روی بستهبندی آنها مشاهده خواهید کرد.
دسته دوم از مواد اولیه شوینده، آن دسته از موادی هستند که با هدف اضافه کردن عملکرد خاص به مواد شوینده، به آنها اضافه میشود. برای مثال فرض کنیم که شما به دنبال یک شوینده مناسب برای شستن ظروف هستید و با کمی تحقیق متوجه میشوید که در بین انواع شویندههای ظروف متعلق به یک برند، برخی از آنها یک ویژگی اضافه دارند که برای مثال گلیسیرین به آنها اضافه شده تا به پوست دست آسیب وارد نگردد.
سومین نوع از مواد اولیه شوینده، آن دسته از موادی هستند که قرار است به پاککنندههای سطوح و یا همچنین پاککننده چربی و آلودگی اضافه شوند.
معرفی انواع مواد اولیه شوینده
اکنون که با دسته بندی مواد اولیه شوینده آشنا شدید، بهتر است هر کدام از این مواد اولیه را با یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم تا بدانیم که کاربرد هر کدام از آنها در شوینده ها چیست:
– آلکالین
یکی از رایجترین و اصلیترین مواد اولیه شوینده، آلکالینها هستند که در گروه ترکیبات بازی قرار گرفتهاند. وجود آلکالینها در شویندهها باعث میشود زمانی که شما این ترکیبات را بر روی یک سطح اعمال میکنید، آلکالین با اسید واکنش داده و یک محیط کاملاً خنثی را ایجاد خواهد کرد. بنابراین به هیچ عنوان خاصیت سایندگی یا خورندگی نخواهد داشت. آلکالینها قدرت از بین بردن آلودگی و لکهها بر روی پارچهها را دارند. از جمله مهمترین نمکهای فلزی قلیایی، پتاسیم و سدیمها هستند که در گروه آلکالینها قرار گرفته و میتوانند با قدرت بسیار زیادی، چربیها را از بین ببرند. به همین دلیل است که از این ترکیبات برای انواع شوینده لباس و ظروف استفاده میشود چون میتوانند روغن را به راحتی در آب حل کرده و و لباسها به راحتی تمیز میشوند.
– آنزیمهای کاتالیزور
آنزیمها ترکیباتی هستند که باعث افزایش سرعت واکنشهای شیمیایی میشوند. بنابراین حضور آنها در هر محیطی که قرار است یک واکنش شیمیایی رخ بدهد، الزامی است. استفاده از آنزیمهای کاتالیزور در شوینده ها باعث میشود که شما در دمای بسیار کم نیز بتوانید لباسها و ظروف خود را به خوبی تمیز کنید. در صورتی که آنزیمی در شوینده وجود نداشته باشد، شما مجبور هستید دمای آب را بالا ببرید تا شوینده به خوبی در آب حل شده و بتواند جرم، لکه و میکروبها را از بین ببرد. این موضوع باعث آسیب جدی به بافت لباسها خواهد شد. اما اگر شما به سراغ شوینده حاوی آنزیمهای کاتالیزور بروید، بدون نیاز به اینکه لباسهای خود را در آب بسیار داغ قرار دهید، میتوانید از این شوینده بهترین عملکرد را به دست بیاورید. مهمترین آنزیمهای کاتالیزوری که در شویندهها مورد استفاده قرار میگیرد شامل:
آنزیمهای پروتئاز برای پاک کردن آلودگیهای بر پایه پروتئین
آنزیم آمیلاز برای شستن آلودگیها بر پایه کربوهیدرات
آنزیم سلولاز برای تمیز کردن الیاف پنبه
آنزیم لیپاز برای از بین بردن چربیها
آنزیم پکتیناز برای از بین بردن لکههای بر پایه میوه
-سدیم لوریل سولفات
با مواد اولیه شوینده ها آشنا شوید
در تهیه مواد شوینده از ترکیبات ارگانیک و سنتتیک نیز استفاده میشود. برای مثال سدیم لوریل سولفات نیز یکی از این ترکیبات است که از طریق کاهش کشش سطحی بین مواد، باعث میشود مواد پاککننده با قدرت بیشتری بتوانند لکههای چربی بر روی لباس و یا حتی فرش را از بین ببرند. سولفات باعث تولید کف میشود و همین کف به تمیز کردن بهتر لکهها و آلودگیها کمک خواهد کرد.
-سدیم پلی فسفات
این ماده اولیه در پودر ماشین ظرفشویی و لباسشویی مورد استفاده قرار میگیرد که از طریق کاهش سختی آب، به برطرف کردن چربیها و گرد و غبار بر روی ظروف و لباسها کمک میکند. این ماده اولیه میتواند با کلسیم و منیزیم کلاته تشکیل دهد و از این طریق راندمان استفاده از ماده شوینده، افزایش پیدا خواهد کرد.
– اسید سولفوریک
با مواد اولیه شوینده ها آشنا شوید
اسید سولفوریک یکی از ترکیبات آلی حاوی گوگرد است که به عنوان یک کاتالیزور در سنتزهای آلی مورد استفاده قرار میگیرد. مهمترین مزیت این ترکیب در شوینده این است که حلالیت شوینده را در آب بالا میبرد. بنابراین راندمان استفاده از شوینده افزایش پیدا خواهد کرد.
– اسید سیتریک
این اسید به از بین بردن بوی بد لباسها کمک میکند چون ترکیبات اسیدی به راحتی میتوانند باکتریها و میکروبهای ناشی از عرق را از بین ببرد. پس اگر زیاد عرق میکنید، باید به سراغ شویندههای حاوی اسید سیتریک بروید.
– گلیسیرین
همانگونه که در ابتدای مطلب گفته شد، برخی از مواد اولیه شوینده با هدف اضافه کردن ویژگیهای خاص به شویندهها مورد استفاده قرار میگیرند. برای مثال وجود گلیسیرین در مایع ظرفشویی باعث میشود پوست دست شما در زمان شستشو، کمتر آسیب دیده و باعث نرم شدن پوست دست شما خواهد شد.
– سدیم تری پلی فسفات
هر چه قدرت نفوذ مواد شوینده به بافت لباس بیشتر باشد، قدرت تمیز کنندگی آنها افزایش یافته و در نتیجه میزان مصرف شوینده کاهش خواهد یافت. سدیم تری پلی فسفات باعث افزایش توانایی نفوذپذیری ماده شوینده به داخل بافت لباسها خواهد شد.
مواد نگهدارنده در شوینده ها
شاید این تصور برای اغلب مردم به وجود آمده باشد که مواد شوینده به دلیل داشتن ترکیبات آنتی باکتریال، نیازی به مواد نگهدارنده ندارند. در صورتی که اصلاً اینگونه نیست. به دلیل اینکه در مواد شوینده از انواع حلالهای روغنی و کربوهیدرات استفاده میشود، بنابراین همین ترکیبات بهترین محیط برای رشد میکروبها هستند. پس باید در مواد شوینده نیز از مواد نگهدارنده استفاده شود تا این مواد شوینده دچار فساد نشده و زمانی که از آنها استفاده میکنیم، آسیب به پوست، مو و بافت لباس وارد نگردد. بنابراین برخی از انواع مواد نگهدارنده در مواد شوینده را در ادامه با یکدیگر مورد بررسی قرار میدهیم.
– بیوبن
این ماده نگهدارنده بدون فرمالدئید است. همانگونه که میدانید فرمالدهید یکی از بدترین ترکیباتی ست که به بدن انسان بسیار آسیب وارد میکند. بنابراین حضور بیوبن باعث میشود مخمرها، قارچها و باکتریهای مضر در مورد شوینده فعالیت نکرده و از طرف دیگر این شوینده هیچ آسیبی به بدن انسان وارد نخواهد شد. به خاطر داشته باشید وجود ترکیبات فرمالدئید در داخل شویندهها حتی از طریق تنفس، آسیب جدی به سلامت انسان وارد میکند و باعث افزایش خطر سرطان خواهد شد. بنابراین زمانی که میخواهید مواد شوینده را بخرید، حتماً به نوع ماده شوینده به کار رفته در آن توجه داشته باشید.
– فنونیپ
در راستای معرفی مواد نگهدارنده شوینده، باید به فنونیپ اشاره کنیم که میتواند انواع وسیعی از میکروبها را در کرمها، لوسیونها، اسکرابها و همچنین پودرهای گردگیری کنترل نمایند.
چند نکته مهم در زمان خرید مواد شوینده
از آنجایی که در تهیه مواد شوینده از مواد نگهدارنده نیز استفاده میشود، بنابراین لازم دانستیم چند نکته را به شما عزیزان متذکر شویم:
حتماً نوع و مقدار ماده نگهدارنده در مواد شوینده را مورد بررسی قرار دهید.
باید با کارایی هر کدام از مواد نگهدارنده آشنایی داشته باشید تا در زمان استفاده از شوینده، آسیبی به سلامت خود شما وارد نگردد.
همچنین به دمای نگهداری از ماده شوینده نیز توجه کنید. برخی از مواد شوینده باید در محیط خنک به دور از نور خورشید باشند و این موضوع به دلیل این است که اگر در هوای گرم قرار گیرند، ماده نگهدارنده خاصیت خود را از دست داده و شرایط برای رشد قارچها و باکتریها فراهم میشود.
اگر ماده شوینده تغییر رنگ داده و بوی بدی از آن به مشام میرسد، نشان از آن است که منقضی شده است و یا اینکه نگهدارنده که ماده شوینده اصلاً مناسب نبوده و باید از خرید آن پرهیز کنید.
© تمامی حقوق برای شرکت پترو بامداد آذران محفوظ است.