از ظروف پلاستیکی، بطریها، کیسهها گرفته تا اسباب بازیهای پلاستیکی. به هر کجا که نگاه کنیم محصولات پلاستیکی زیادی میبینیم که از پلی اتیلن ساخته شده است. پلی اتیلن یکی از محبوبترین مواد گرمانرم است که امروزه در دسترس است و در بسیاری از صنایع برای ساخت و تولید محصولات متنوع مورد استفاده قرار میگیرد. اما ، پلی اتیلن چیست؟ از چه چیزی ساخته شده است؟ چگونه پلی اتیلن را پردازش کنیم؟
پلی اتیلن یک ترموپلاستیک سبک وزن و بادوام با ساختار متغیر کریستالی است. این ماده یکی از پلاستیکهای پرمصرف در جهان است (به طوری که سالانه دهها میلیون تن از این ماده در سراسر جهان تولید میشود). از پلی اتیلن در مصارف مختلف برای فیلمها، لولهها، قطعات پلاستیکی و … در صنایع مختلف (بستهبندی، خودرو، برق و غیره) استفاده میشود. پلی اتیلن از پلیمریزاسیون مونومر اتیلن (یا اتن) ساخته میشود. فرمول شیمیایی پلی اتیلن(C2H4) است.
پلی اتیلن با افزودن یا پلیمریزاسیون رادیکال مونومرهای اتیلن (الفین) ساخته میشود. (فرمول شیمیایی اتن – C2H4). برای انجام پلیمریزاسیون پلی اتیلن از کاتالیزورهای زیگلر-ناتا و متالوسن استفاده میشود.
پلی اتیلن از خانواده پلیمرهای پلی الفین است و بر اساس تراکم و شاخه طبقه بندی میشود. متداولترین انواع پلی اتیلن عبارتند از:
پلی اتیلنهای شاخهای که به دو دسته زیر تقسیمبندی میشوند:
پلی اتیلن با چگالی کم (LDPE)
پلی اتیلن خطی با چگالی کم (LLDPE)
پلی اتیلنهای خطی خود به دو دسته مختلف تقسیمبندی میشوند:
پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE)
پلی اتیلن با وزن مولکولی فوق العاده بالا (UHMWPE)
پلی اتیلن متقاطع (PEX یا XLPE)
علاوه بر دستهبندی ذکر شده در بالا، پلی اتیلن در انواع دیگر نیز موجود است مانند:
پلی اتیلن با چگالی متوسط (MDPE)
پلی اتیلن با چگالی بسیار کم (VLDPE)
پلی اتیلن با وزن مولکولی بالا (HMWPE)
پلی اتیلن فوق العاده کم وزن مولکولی (ULMWPE)
پلی اتیلن کلردار (CPE)
پلی اتیلن سبک یا پلی اتیلن با چگالی کم یا LDPE مخفف Low Density Poly Ethelene، یک پلیمر نیمه سخت و نیمه شفاف است. این نوع پلی ایتیلن در مقایسه با HDPE، دارای درجه بالاتری از شاخههای زنجیرهای جانبی کوتاه و بلند است. پلی اتسلن سبک در فشار بالا در بازه ۱۰۰۰-۳۰۰۰ بار و در بازه دمایی ۸۰-۳۰۰ درجه سانتیگراد از طریق فرآیند پلیمریزاسیون رادیکال آزاد تولید می شود. LDPE از ۴۰۰۰ تا ۴۰،۰۰۰ اتم کربن تشکیل شده است که دارای شاخههای کوتاه زیادی است.
دو فرآیند اساسی که برای تولید پلی اتیلن با چگالی کم استفاده می شود:
مسیرهای اتوکلاو یا لوله ای همزن.
راکتور لولهای. که این روش به دلیل سرعت بالای تبدیل اتیلن، نسبت به مسیر اتوکلاو اولویت پیدا کرده است.
به هرنوع ماده آلی، معدنی یا بیولوژیکی که دارای عناصر غذایی باشد و باعث بالابردن حاصلخیزی خاک یا افزایش عملکرد کیفی و کمی محصول شود، کود گفته میشود.
انواع کود شیمیایی
کودها به سه دسته تقسیم میشوند:
کودهای شیمیایی یکی از انواع مهم کودها هستند که عناصر موجود در آنها به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
ماکرو المنت: عناصری که توسط گیاه زیاد مورد استفاده قرار میگیرند.
عناصر پر مصرف شامل: ازت، فسفر، پتاس، منیزیم، کلسیم
میکرو المنت: عناصری که توسط گیاه در مقادیر کم مورد استفاده قرار میگیرند.
عناصر کم مصرف شامل: آهن، روی، منگنز، بور، مس
به کودهایی که مجموع عناصر بالا را با هم و به نسبت مناسب دارا باشند، “کود کامل” گفته میشود.
گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به آزمایشات، ممکن است به درصد های متفاوتی از کودهای فوق نیاز داشته باشند.
ترکیب شیمیایی و درصد خلوص کودهای مختلف بسیار متفاوتند. این تفاوتها بر مورد مصرف، زمان کودهی، اثر بخشی و نحوه استفاده آنها تاثیرگذار است. بنابراین شناخت کافی از انواع کودهای شیمیایی قبل از انتخاب و یا مصرف آنها ضرورت دارد.
ازت به سه صورت اوره، یون آمونیوم و نیترات برای گیاه قابل جذب است. نیترات آمونیوم دارای 33 درصد ازت است. اوره رایج ترین کود ازت در کشور ایران است و از ترکیبات آلی تشکیل شده است که کاملاً قابل جذب برای گیاه است. سولفات آمونیم علاوه بر ازت، دارای 24 درصد گوگرد نیز هست. نیترات های کلسیم و پتاسیم دارای درصد کمی از ازت هستند و کمتر به عنوان منبع کود ازت در خاک مصرف میشوند.
غالباً درصد فسفر کودهای شیمیایی را بصورت درصد اکسید فسفر اعلام میکنند. یکی از منایع فسفر که برای خاک قابل جذب است، اسید فسفریک است اما از اسید فسفریک بصورت کود شیمیایی استفاده نمیشود. برای تامین فسفر گیاه از کودهای فسفر برای خاک استفاده میشود. تمامی فسفر این کودها همان ابتدا برای گیاه قابل جذب نیست و ممکن است بخشی از آن در سالهای آینده برای خاک قابل جذب شود.
کمبود پتاسیم بیشتر در خاک های اسیدی و شنی وجود دارد. سولفات پتاسیم معمول ترین کود پتاسیم است که در زراعت استفاده میشود. البته پتاسیم از طریق تجزیه بقایای گیاهی نیز به خاک اضافه میشود اما مقدار آن لزوماً کافی نیست.
کمبود گوگرد بیشتر در خاک هایی بوجود می آید که به شدت در معرض شستشو قرار دارند. در اینگونه موارد لازم است که گوگرد را به صورت کود به خاک اضافه کنند. انتخاب نوع کود گوگرد دار، به pH خاک بستگی دارد. در مواردی که خاک اسیدی است، میتوان از سولفات کلسیم یا جیپس استفاده کرد. جیپس دارای 18 درصد گوگرد و 22 درصد کلسیم است. این ترکیب ضمن تامین گوگرد و کسیم، باعث افزایش pH خاک نیز میشود.
میتوان از پودر گوگرد نیز به عنوان کود استفاده کرد. گوگرد در خاک اکسید شده و باعث اسیدی شدن خاک میشود. با این روش میتوان pH خاک های قلیایی را نیز اصلاح کرد.
کلسیم و منیزیم کمتر به عنوان کود استفاده میشوند زیرا کمبود آنها در بسیار از خاک ها(به غیر از مناطق مرطوب) دیده نمیشود. خاکهای نواحی مرطوب اسیدی هستند و برای اصلاح آنها از کلسیم و منیزیم استفاده میشود. در صورتی که تغییر pH خاک مورد نظر نباشد و صرفاً قصد جبران کمبود کلسیم خاک را داشته باشیم، میتوان از کودهای فسفر حاوی کلسیم استفاده کرد. برای رفع کمبود منیزیم از سولفات منیزیم یا سولفات منیزیم و کلسیم استفاده میشود.
© تمامی حقوق برای شرکت پترو بامداد آذران محفوظ است.